پیری زودرس چرا؟
دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه
برای تعیین سن سه ضابطه وجود دارد: سن زمانی یا سن تقویمی که سن افراد را از بدو تولد تا زمان حال میسنجند و همان سن شناسنامه است.
سن فیزیولوژیک بر پایه دگرگونیهای فیزیولوژیک و تحولات ناشی از بیماریهای مختلف استوار است. چه بسیار افراد کم سال که از نظر سن فیزیولوژیک سالمند هستند یعنی فرسوده تر از سن تقویمی خود هستند و چه بسا افراد مسن که از نیروی جوانی برخوردارند.
سن روانی که براساس حالات عاطفی و هیجانی و نیروی روانی سنجیده میشود و معمولاً با سن فیزیولژیک تطابق دارد.
سازمان جهانی تندرستی دوران مختلف زندگی را پس از گذشتن از سن بلوغ براساس سن تقویمی چنین طبقه بندی کرده است: از 35 سالگی تا59سالگی میان سالی، از 60 سالگی تا 74 سالگی مسنی، از 75 سالگی تا 90سالگی پیری و از 90 سالگی به بالا خیلی پیر.
? نظریات توصیفی دوران سالمندی
در تعریف و شرح مشخصات فیزیولوژیک دوره سالمندی دانشمندان نظریات گوناگونی ارائه داده اند:
استره لر میگوید: سالمندی دگرگونیهای تدریجی در ساخت و ترکیب موجود زنده است و دارای این ویژگی است که تغییرات، گسترده و درونی است و گرایش به پیشرفت دارد و بالاخره به سوی فساد و اضمحلال پیش میرود.
آشوف با مطالعه و کالبد گشایی 400مورد افراد بالاتر از 65 سال در سال 1937 میلادی اعلام کرد مرگ طبیعی وجود ندارد و کالبدگشاییها نشان داده اند که علت مرگ بیماری بوده است و نه پیری.
برخلاف آشوف، وارتین میگوید: مرگ و میر افراد مسن به علت کهولت است. اخیراً نظریات مختلف دیگری نیز مطرح شدهاند از جمله تغییرات رشته های کلاژن بافت همبند، نظریه تغییرات مولکولی در ساختمان سلولها و بالاخره نظریه وراثت که میگوید یکی از مهمترین علل تاخیر یا تسریع علایم پیری، وراثت است.
? نشانه های پیری
با این که در 70درصد افراد مسن تصلب شرائین آترواسکلروز یا فشار خون وجود دارد امروزه ثابت شده است که آترواسکلروز تنها در اثر بالا رفتن سن به وجود نمیآید و عوامل دیگری از قبیل بهداشت محیط و مسائل بوم شناختی (اکولوژیک)، کمی تحرک و ترس و وحشت و هیجانات و مصرف برخی مواد غذایی مانند چربیها و قهوه در به وجود آمدن آن از اهمیت خاصی برخوردارند. بیماریهای دوران پیری از سن 60 و 65 سالگی رفته رفته خودنمایی میکنند. عوارض عروقی و قلبی در سنین بالای زندگی شایعتر هستند و سکته مغزی و قلبی به علت گرفتگی عروق انتهایی در قلب و مغز گرچه در جوانان نیز دیده میشود ولی در سالمندان بیشتر است. بیماریهای استخوانی و مفصلی بخصوص پوکی استخوان (اوستئوپوروز) به علت کم شدن قدرت جذب کلسیم و ویتامین D پیش میآید و در کنار آن بیماریهای مفصلی نظیر آرتریت روماتوئید، نرم استخوانی و تغییرات استخوانی مهره های گردن که به علت فشار بر شبکه عصب بازویی ایجاد دردهای مبهم در دستها میکند زیاد دیده میشود.
در 90درصد سالمندان بیماریهای دستگاه تنفسی بخصوص پارگی حبابچه های ششی (آمفیزم) و برونشیت مزمن دیده میشود. این عوارض از یکسو به علت تقلیل جذب اکسیژن موجب تنگی نفس میشود و از سوی دیگر خود موجب کاهش جذب اکسیژن میشود و نارساییهای قلبی را شدت میبخشد. همچنین کلیه ها، کبد و لوله گوارش در سالمندان دستخوش تغییراتی میشوند که مراقبتهای خاصی ایجاب میکنند. از میان بیماریهای غدههای مترشح داخلی، بیماری قند دیابت به خصوص نزد سالمندان پرخور و الکلی های مسن به میزان در حدود 15 درصد شیوع دارد.
علت این بیماری خرابی جزایر لانگرهانس لوزالمعده است. بیماریهای بدخیم و سرطانها در دوران سالمندی بیش از سایر دورانهای زندگی دیده میشوند.
? پیری زودرس
اگر علایم و عوارض دوران سالمندی قبل از سن 60سالگی ظاهر شود آن را پیری زودرس مینامند. عوامل مختلفی در سرعت روند پیری دخالت دارند مانند فشارهای اقتصادی، مشکلات زندگی، قحطی، قتل، غارت، جنگ، خشونت، اختلافات طبقاتی و نژادی، وجود بیعدالتی در اجتماع و بالاخره نبودن تامین آینده.
? راههای پیشگیری از پیری زودرس
برای جلوگیری از بروز پیری زودرس، دانشمندان پیشنهادهای متعددی ارائه کرده اند. برخی پیشنهادها اگر از دوران کودکی و به صورت پیوسته عمل شود میتواند اثرات مطلوبی در دوران سالمندی داشته باشد.
به گفته پزشکان مصرف مقدار مناسب کالری برای تولید انرژی لازم با مراعات کم خوری و در عین حال جلوگیری از گرسنگی و بخصوص جلوگیری از تشنگی، عدم مصرف فرآوردههای الکلی، خودداری از مصرف دخانیات حتی قلیان، خودداری از مصرف موادمخدر، خواب آورها و محرکها، خودداری از مصرف قهوه و کاکائو (این مواد موجب بالارفتن چربیهای خون میشود)، مصرف کمتر چربی بخصوص چربیهای جامد، مصرف متعادل چربیهای مایع (روغن زیتون و سایر روغنهای گیاهی)، امساک در مصرف مواد قندی بخصوص قند سفید (ساکاروز)، 8 ساعت خواب در شبانهروز، رعایت تعادل بین کار جسمی و فعالیت روانی، استفاده از ویتامینها از ابتدای تولد، در دوران رشد، میانسالی و سالمندی، استفاده از املاح منیزیم (منیزیم در تولید بعضی از آنزیمهای حیاتی که در دوران پیری دچار کاهش میشوند و در سوخت و ساز و تولید انرژی اهمیت به سزایی دارند، بسیار موثر است) و نهایتاً داشتن آرامش روانی میتواند روند سالمندی را کند و از پیری زودرس جلوگیری کند.
http://www.sahand272.blogfa.com/ http://www.rs272.parsiblog.com/ WEST AZERBAIJAN URMIA--Dr.RAHMAT SOKHAN
اگر علایم و عوارض دوران سالمندی قبل از سن 60 سالگی ظاهر شود آن را پیری زودرس نامند. عوامل مختلفی در سرعت روند پیری دخالت دارند مانند مسائل اجتماعی شامل فشارهای اقتصادی، مشکلات زندگی، قحطی، قتل و غارت، جنگ و خشونت، اختلافات طبقاتی و نژادی، وجود بیعدالتی در اجتماع و بالاخره نبودن تامین آینده. گاه علت پیری زودرس به بهداشت شخصی مربوط میشود که از آن جمله می‌توان فقر و گرسنگی، غنا و پرخوری، شب زنده‌داری، اعتیاد به مواد مخدر و دخانیات و مسکرات، غم و غصه، عیاشی و ولگردی، بی‌کاری و نگرانی از آینده و غیره ... را نام برد. در این میان فعالیتهای مغزی بیش از حد بخصوص اگر با نگرانی همراه باشد خیلی زود شخص را به عوارض پیری دچار خواهد ساخت.
برای جلوگیری از بروز پیری زودرس دانشمندان پیشنهادهای متعددی ارائه کرده‌اند از آن جمله می‌توان پیوند بیضه حیوانات برای برخورداری از هورمون‌های مردانه، تزریق عصاره جفت، سرم (سروم) مگوهولتز، تزریق عصاره بافتهای جنینی، تزریق مایع مشیمه (مایعی که درون کیسه‌ای به همین نام قرار دارد و جنین در آن غوطه‌ور است) و همچنین تزریق عصاره قلب، کلیه و طحال افراد سالمی که در تصادف کشته شدهاند و غیره را نام برد. البته هیچ‌یک از تمهیدات فوق نتوانسته است اثرات مطلوب قابل توجهی به‌بار آورد ولی بکار بستن دستورهای زیر اثرات مطلوبی برای به تاخیر انداختن علایم پیری و عوارض دوره سالمندی دارد مشروط بر اینکه همیشه رعایت شود.
چناچه این اصول از دوران کودکی مورد نظر قرار گرفته و عمل شود اثرات بسیار نیکویی در دوران سالمندی خواهد داشت.
. مصرف مقدار مناسب کالری برای تولید انرژی لازم با مراعات کم‌خوری و در عین حال جلوگیری از گرسنگی و بخصوص جلوگیری از تشنگی.
. ننوشیدن فراورده‌های الکلی.
خودداری از مصرف توتون، تنباکو و سیگار، چپق یا پیپ و حتی قلیان.
خودداری از مصرف مواد مخدر و خواب‌آورها و محرکها.
خودداری از مصرف قهوه و کاکائو زیرا این مواد موجب بالا رفتن چربیهای خون میشوند همچنین مصرف هرچه کمتر مواد چربی بخصوص چربی‌هایی که در حرارت معمولی جامد هستند. مصرف متعادل چربیهای مایع مانند روغن زیتون و روغنهای گیاهی دیگر که در حرارت معمولی مایع هستند به مقدار پانزده گرم در روز مفید است و چون حاوی ویتامینهای محلول در روغن می‌باشد برای انجام بعضی از فعل و انفعالات بدن مثل انعقاد خون، جذب کلسیم و . . . ضرورت دارند. باید یاد‌آور شد که مصرف روغنهای معدنی نظیر پارافین مایع زیان‌بخش است.
. امساک در مصرف مواد قندی بخصوص قند سفید (ساکاروز)
. بطور متوسط 8 ساعت خواب در شبانهروز.
. رعایت تعادل بین کار جسمی و فعالیت روانی.
. استفاده از ویتامینها از ابتدای تولد در دوران رشد و میانسالی و سالمندی.
استفاده از املاح منیزیوم چرا که منیزیوم در تولید بعضی از آنزیمهای حیاتی که در دوران پیری دچار کاهش میشوند و در سوخت و ساز تولید انرژی اهمیت بسزایی دارند بسیار موثر است.
. فراهم کردن امکانات آرامش روانی.
دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمیه
http://www.sahand272.blogfa.com/ http://www.rs272.parsiblog.com/ WEST AZERBAIJAN URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI
: جستجو